A continuación se reproduce una lista de
cognados de varias variantes dialectales en diferentes grupos que permiten reconocer los parentescos más cercanos y la evolución fonológica según la región:
Náhuatl clásico | Náhuatl de Milpa Alta | Tetela | Huasteca hidalguense | Centro de Veracruz | Náhuatl de Michoacán | Náhuatl de Guerrero | Náhuatl de Tetelcingo | Náhuatl tabasqueño |
nāhuatlahtōlli | nahuatlahtolli | nawatlâtolle' | nauatlajtoli | nawatlajtoli | nahualatol | nauatlajtuli | mösiehuallatoli | nawatatuli |
calli | calli | kalle' | kali | kali | kal | kali | calli | kali |
tlayōlli | tlaolli | tlayolle' | tayoli | tlayoli | layul | tlayoli | tlaulle | tayoli |
cempohualli | cempoalli | sempoalle' | sempouali | sempowali | sempual | sempoali | sempualle | sepowali |
īhuān | huan | huan | uan | wan | huan | uan | huan | wan |
huehxolotl | huehxolotl | huexolotl | palach | wexolotl | huexolol | uejxolotl | bexulutl | wexolot |
teōpantli | teopan | tiopantle' | tiopan | tiopan | tiopanli | tiopan | teopatli | tiopa |
cintli | cintli | zentle' | sintli | sintli | sinli | sintli | sientli | sinti |
tlaxcalli | tlaxcalli | tlaxkalle' | tlaxkali | tlaxkalli | laxcali | tlaxkali | tlaxcali | taxkali |
matzahtli | matzahtli | matsâhtle | matsojtli | matsajtli | matsajli | masajtli | matsöjtli | matsajti |
tonatiuh | tonatih | tonatsintli' | tonati | tonatij | tunal | tonati | tunaltzin | tunali |
ehēcatl | ehcatl | ekatl | ejkatl | ejkatl | ecal | ekatl | ejecötl | egat |
māzatl | mazatl | mazatl | masatl | masatl | masal | masatl | masötl | masat |
tlācatl | tlacatl | tlakatl | tlakatl | takatl | lacal | tlakatl | tlöcatl | tagat |
cuahuitl | cuahuitl | kuahuitl | kuauitl | kuakwitl | cole | kojtli | cuahuitl | kuakwit |
tzopilotl | tzopilotl | sopilotl | tsopilotl | tsopilotl | sopilol | tsopilutl | söpilotl | zupilut |
tequitl | tequitl | tekitl | tekitl | tekitl | tequil | tekiyotl | tequiotl | tekio |
cihuatl | cihuatl | siwatl | siuatl | siwatl | cihual | siuatl | sibatl | siwat |
Náhuatl de Jalisco | Náhuatl del Istmo | Náhuatl acaxochiteco | Náhuatl oaxaqueño | Náhuatl surpoblano | idioma mexicanero | Idioma pochuteco | Pipil (o nawat) |
mexicano | mela'tájtol | nahuatlagtoli | nawatlajtoli | nawatlatole | mexikano | Ø | nawat taketzalis |
kali | cajli | cali | kali | kale | kali | kél | kal |
tlayuli | táyol | tlaoli | tayoli | tlayule | tayol | teyúl | tayul |
sempowali | cempoal | sempoali | sempouali | sempoale | sempoal | sepuel | senpual |
iwan | huan | huan | uan | huan | wa | wa | wan |
wexolotl | huejcho | wexolotl | okichtotoli | wexolotl | wexolot | wexulút | tzunpipi |
teopan | tiopan | teopantli | tiopa | tiopan | kaliwey | tiupa | teupan |
sintle | cinti | centli | sintli | sintle | sinti | sent | sinti |
tlaxkali | táxcal | tlaxcali | tlaxkali | tlaxkale | taxkal | xamt | tashkal |
matzajtli | matzaj | mazagtli | matsojtli | matsajtle | masajti | matsat | matsaj |
tonatiuj | tonatzin | tonatig | tonati | tonati | tonati | tunal | tunal |
ekatl | ejeca' | ekatl | ejkatl | ekatl | jejekat | ajekét | ejekat |
masatl | masa' | masatl | masatl | masatl | masat | masét | masat |
tlakatl | taga' | tlakatl | tlakatl | tlakatl | takat | tekit | takat |
cojtle | cuahui' | kuaguitl | kuauitl | cojtle | kowit | kuawít | kwawit |
tsopilotl | moxi | zopilotl | tsopilotl | sopilotl | sopilot | supilét | tzupilut |
tekitl | tequi' | tequitl | tekiotl | tekiyotl | tekit | tegít | tekiw |
sowatl | sihua' | cihuatl | sobatl | zoatl | siwat | glast | siwat |
wooooow! me asombra la variedad dialectal que tiene esta lengua, muy sorprendente y tiene mucha lógica ya que el nahuatl, es una de las lenguas mas habladas a lo largo y ancho del país. esta tabla es un buen recurso para consientizarnos de la importancia que tiene cada variante y seria interesante saber las regiones junto con la variante.
ResponderEliminar